کلکتور چیست؟ + تعمیر کلکتور و سرویس شیرآلات

کلکتور در تاسیسات ساختمانها، لوله اصلی تقسیم جریان گرمایش و سرمایش محسوب می شود. با توجه به فشار موجود در این قسمت و همچنین جریان های ناشی از تغییر مسیر و تقسیم آب در آن، همواره محل اولیه رسوب و سوراخ شدن مدار جریان آب می باشد.

یکی از کابوس های مدیران ساختمان‌ها، آسیب دیدن کلکتور اصلی جریان آب گرم و یا آب سرد در زمان‌های بسیار گرم و یا بسیار سرد سال می باشد. فرض کنید که برف سنگینی باریده است و ناگهان در موتورخانه ساختمان از محل پوسیدگی کلکتور تقسیم جریان گرمایش، نشتی آب مشاهده می شود. در این شرایط حتی اگر تصمیم به یک جوشکاری ساده هم بگیریم باید کلیه آب موجود در مدار گرمایش را تا ارتفاع موتورخانه تخلیه کنیم تا جوشکاری انجام شود. قسمت وحشتناک این سناریو این است که در کلکتورهای رسوب زده و سوراخ شده، جوشکاری گاهی تا چند ساعت هم دوام نمی آورد و از محل دیگری از کلکتور مجدداً آب جاری خواهد شد. در چنین شرایطی شیرآلات نیز که مانند کلکتور تحت تاثیر رسوب بوده‌اند آب بند نمی‌کنند و تنها راه حل، تعویض کلکتور ساختمان می باشد.

تعویض یا تعمیر کلکتور

امیدواریم چنین سناریویی برای ساختمانی پیش نیاید ولی در صورت روبرو شدن با چنین مشکلی و در صورتی که تعطیلات رسمی و یا جمعه در پیش رو نباشد و شرکت چابک و منظمی مانند سرو انرژی کیا پیمانکار شما باشد، حداقل یک تا دو روز زمان برای خرید، تعویض و راه اندازی مجدد خط مورد نیاز است. تعویض کلکتور مناسب می تواند تا ۱۰ سال خیال شما را از این قسمت راحت کند. اما واقعیت این است که مسئله فقط با تعویض کلکتور حل نمی شود. در ساختمان‌هایی با عمر بیش از ۳۰ سال رسوب در همه لوله ها و شیرآلات نفوذ نموده است.

مطالعه این مقاله را نیز به شما پیشنهاد می کنیم: نگهداری چیلر جذبی و نگهداری چیلر تراکمی

اسید شویی و اورهال شیرآلات

شیرآلات نیز از نقطه ضعف های اصلی یک ساختمان دارای رسوب محسوب می شوند. رسوب گرفتن شیرآلات و عدم آب بند کردن آنها، عملاً شیر را بلااستفاده می نماید و باعث می شود شما هیچ کنترلی روی جریان آب نداشته باشید.
این موضوع وقتی مهم می شود که قصد تعویض لوله یا قطعه‌ای در موتورخانه را داشته باشید، در این شرایط اگر شیر ها آب بند نکند، مجبور می شوید تا تمامی آب موجود در مدار را تخلیه نماییم که این خود عامل مهمی در قطع سرویس مناسب در ساختمان محسوب می شود.
واقعیت این است که یکی از مسئولیت های شرکت‌های نگهداری موتورخانه و تاسیسات باز و بسته کردن شیرها در هر فصل کاری جهت روانکاری شیرها می باشد. گاهی فقط باز و بسته شدن شیر می تواند رسوب ها تازه را بلافاصله از روی شیر بردارد. اما در صورتی که رسوب حرکت درست شیر را با اختلال روبرو کرده، بهتر است در زمان های بین فصل، شیرآلات دارای مشکل باز و اسید شویی شوند. البته در شرایطی میزان رسوب و آسیب دیدن شیر در حدی است که چاره ای جز تعویض شیر وجود ندارد؛ در چنین شرایطی نیز توصیه اکید این است که در یک بازه زمانی مناسب و بتدریج شیرآلات اصلی ساختمان سرویس و یا تعویض گردند تا در شرایط بحرانی به کمک تاسیسات بیایند.

مطالعه این مقاله را نیز به شما پیشنهاد می کنیم: تعمیر و نگهداری پیشگیرانه تاسیسات

نگهداری تاسیسات؛ راه جلوگیری از آسیب کلکتور و شیرآلات

نکته اساسی اینکه با نگهداری صحیح از تاسیسات، کنترل و پایش هفتگی میزان سختی آب، نصب و یا راه اندازی درست سختی گیر، مانورهای فصلی روی همه شیرآلات، اسید شویی و اورهال شیرآلات در زمان های غیر بحرانی بین فصل می‌توان جلوی هزینه های غیر ضروری را گرفته و ادامه فعالیت سامانه های گرمایشی و سرمایشی را تضمین نمود.
در این قسمت به فعالیت های مناسب نگهداری جهت جلوگیری از آسیب رسیدن به کلکتور و شیرآلات اشاره‌ای اجمالی می شود:

اطمینان از وجود سختی گیر در مدار جریان آب

اولین حرکت صحیح این است که از وجود سختی گیر در مدار جریان آب اطمینان حاصل نماییم. واقعیت این است که برای ساختمان های دارای چیلر آب خنک، وجود سختی گیر رزینی با ظرفیت محاسبه شده بسیار ضروری است. اما برای ساختمان‌های دارای چیلر آب خنک و یا فاقد چیلر (فقط دیگ آب گرم) سختی گیرهای مغناطیسی نیز کافی و مناسب است. البته در ساختمان های کوچک فاقد سختی گیر نیز اندازه گیری ماهانه و حتی سه ماه یکبار میزان سختی آب می تواند نیاز و یا عدم نیاز به سختی گیر را برای مدیر ساختمان مشخص نماید. پس از اطمینان از وجود سختی گیر، اطمینان از فعالیت درست سختی گیر ضروری است. بک واش (Back wash) و احیاء نمودن سختی گیرهای رزینی و همچنین پایش میزان سختی در مدارهای با سختی گیر مغناطیسی از اهمیت بالایی برخوردار است. شاید باورکردنی نباشد که در بسیاری از برج‌های تهران با سختی گیرهای گرانقیمت، سختی گیر در مدار فعالیت نمی‌باشد!

مانورهای فصلی روی شیرآلات

مطلب دوم، مانورهای بی هزینه فصلی (هر سه ماه یکبار) روی شیرآلات می باشد. باز و بسته کردن کامل چند باره شیر در هر فصل می تواند رسوب های تازه را از روی سطح داخلی شیر جدا نماید و عمر شیر را افزایش دهد. این مانورها باید در شناسنامه شیرآلات ثبت شود تا در دوره بعدی این کار مجددا تکرار شود.

اورهال دو یا سه سال یک بار شیرآلات

مطلب سوم، اورهال دو یا سه سال یک بار شیرآلات در زمان های بین فصل است. تخلیه آب سیستم و باز نمودن و اسید شویی شیرآلات می‌تواند این تجهیز با ارزش را برای ساختمان آماده و سالم نگه دارد. همچنین تخلیه آب سیستم در این زمان می تواند رسوب های جدا شده از لوله ها و شیرآلات را از سیستم خارج نماید.

شرکت سرو انرژی کیا و مجموعه تاسیسات شمیران با برخورداری از نیروهای متخصص حوزه تعمیر و نگهداری تاسیسات در خدمت شهروندان تهرانی هستند. امیدواریم به زودی و با توسعه فعالیت‌ها در مراکز استان‌ها به نیازها و علاقمندی هموطنان در دیگر شهرهای کشورمان نیز پاسخ مناسب بدهیم.