BMS ساختمان یا سرونت؛ کدام بهتر است؟ | سرو انرژی - شرکت دانش‌بنیان حوزه تاسیسات ساختمان

برای هوشمندسازی موتورخانه خود و اجرای ارزن و کارای BMS( بی ام اس) ساختمان با تکنولوژی نوین با شماره‌های ۰۲۱۷۷۱۴۹۱۴۸ و ۰۹۱۲۱۷۲۸۷۸۱ تماس بگیرید. برای اطلاع از آخرین محصول شرکت سرو انرژی کیا در حوزه هوشمندسازی موتورخانه یعنی ربات پایشگر سرونت کلیک کنید.

چالش نگهداری تاسیسات با نیروی انسانی

نگهداری تاسیسات و موتورخانه ساختمان همیشه از جمله دغدغه‌های ساکنین آن ساختمان، بالاخص مالک و یا مدیر آن بوده است. شاید در یک ساختمان مسکونی کم جمعیت ، تعمیر و نگهداری تاسیسات نیازمند حضور دائمی اپراتورها (تکنسین‌های مقیم در ساختمان) نباشد. اما ،در ساختمان‌های بزرگ همانند برج‌های چند ده طبقه، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و یا سایر ساختمان‌هایی که سیستم تاسیسات بزرگ و پیچیده‌ای دارند، اهمیت حضور دائمی یک یا چند اپراتور برای پایش و کنترل تاسیسات و نیز وجود رویه‌های نظام‌مند جهت مستندسازی اقدامات نگهداری بسیار پُررنگ است.

هر چند حضور دائمی اپراتورها و پایش مداوم تاسیسات گام مثبتی در نگهداری هر چه بیشتر و بهتر تاسیسات است. اما، این موضوع بسیار کمال‌گرایانه و ایده‌آل به نظر می‌رسد.بنابراین، اگر یک یا چند اپراتور متخصص و مجرب نیز به خوبی مسئولیت پایش و کنترل تاسیسات را بر عهده بگیرند، غیرمنطقی‌ست که انتظار داشته باشیم از تمامی تهدیداتی که در کمین اجزای تاسیسات و موتورخانه‌ی هر ساختمانی هستند، آگاه باشند.

نگهداری تاسیسات با سامانه های نوین

از این رو، استفاده از سیستم‌های پایش و کنترل تاسیسات ساختمان به یک الزام بدل شده است. در این بین، سیستم‌های مدیریت ساختمان یا بی‌اِم‌اِس‌ها سالهاست که نبض بازار را در دست گرفته‌اند اما این سیستم‌ها آنچنان که باید فوق‌العاده نیستند و اگر تجربه استفاده از آنها را داشته باشید، احتمالاً متوجه منظور ما خواهید شد. پیشتر از ربات پایشگر سرونت که سامانه‌ای هوشمند در حوزه کنترل و پایش تاسیسات ساختمان است، صحبت کرده‌ایم. ربات پایشگر سرونت محصولی دانش بنیان و کاملاً ایرانی‌ست که نه تنها تمامی موارد استفاده BMSها را پوشش می‌دهد، بلکه امکانات بسیار فراتر از آنها را نیز داراست که در این مقاله قصد داریم به طور دقیق به بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های میان BMSها و ربات پایشگر سرونت بپردازیم.

BMS ساختمان چیست؟

سامانه مدیریت ساختمان یا بی‌اِم‌اِس (Building Management System) که گاهی با عنوان سامانه اتوماسیون ساختمان نیز شناخته می‌شود، یک سامانه‌ی مبتنی بر رایانه و مدارات الکترونیکی-کنترلی است که برای کنترل و نظارت بر تجهیزات مکانیکی و الکتریکی درون ساختمان (مانند تهویه، سیستم سرمایش و گرمایش، روشنایی و سامانه‌های ایمنی، پرده‌ها، درب‌های اتوماتیک و…) در داخل ساختمان‌ها به منظور مدیریت تاسیسات و بهینه سازی عملکرد و مصرف انرژی نصب می‌شود.

مشخصه های فنی سامانه BMS

سامانه BMS شامل دو بخش نرم‌افزار و سخت‌افزار و یک بخش ارتباطی بین آنها می‌شود. سخت‌افزارها داده‌های مورد نیاز را از طریق حسگرهای نصب شده به عنوان یک نقطه‌ی کنترلی ورودی دریافت کرده و فرمان‌های لازم را به عنوان یک نقطه‌ی کنترلی خروجی، به عملگرهای مربوطه ارسال می‌کند. نرم‌افزار نیز در بخش مهندسی وظیفه‌ی انجام تعاریف لازم بر روی کنترلرها، پردازش اطلاعات موجود و اجرای سناریوهای از پیش تعریف‌شده را بر عهده دارد. نرم‌افزارها بعلاوه در بخش اپراتوری وظیفه‌ی مانیتورینگ، گزارش‌گیری، برنامه ریزی و مدیریت ساختمان را بر عهده دارند. ارتباط میان سخت‌افزار و نرم‌افزار نیز توسط یک پروتکل باز انجام خواهد شد.
در حال حاضر در دنیا، در میان شرکت‌های فعال در حوزه‌ی سیستم‌های مدیریت ساختمان، پروتکل‌های مختلفی از جمله BACnet، LonWorks، KNX و غیره وجود دارد. هر کدام از این پروتکل‌ها قوانین و مشخصات خاص خود را دارند و شرکت‌های تحت پوشش آنها، از این قوانین و الزامات برای ساخت دستگاه‌های خود استفاده می‌کنند.

مشخصه های کارکردی سیستم BMS ساختمان

ایجاد محیط مطلوب و ارتقای شرایط آسایش و راحتی ساکنین ساختمان، امکان مانیتورینگ وضعیت بخش‌های مجزای ساختمان و کنترل نمودن آنها از راه دور، افزایش ایمنی ساختمان و بهبود شرایط امنیتی آن در شرایط بحرانی و جلوگیری از وقوع خرابی و یا گسترش آن در بخش‌های مختلف ساختمان از جمله ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی است که سیستم‌های BMS در اختیار ما می‌گذارند اما بزرگترین و مهم‌ترین ویژگی سیستم BMS، صرفه‌جویی در مصرف انرژی است.

متاسفانه در بسیاری از مواقع، پیمانکاران، مالکین و مجریان تاسیسات، بدون در نظر گرفتن رسالت اصلی سامانه‌های BMS و صرفا به دلیل استفاده از اسم آن اقدام به نصب و تجهیز تاسیسات به BMS می‌نمایند. همین امر به مرور باعث می‌شود سامانه BMS ناکارآمد تلقی شود. در بسیاری از ساختمان ها دیده شده است که بعد از چند سال علیرغم صرف هزینه های هنگفت بابت تجهیز تاسیسات به BMS، این سامانه ها غیر فعال و کنار گذاشته شده اند. در صورتی که قصد دارید ساختمانتان را به BMS مجهز کنید، این مطلب به شما کمک خواهد کرد که با آگاهی بیشتری در زمینه تجهیز تاسیسات به BMS تصمیم گیری کنید تا در صورت بهره گیری از سامانه BMS پس از مدتی تجهیزات BMS از مدار خارج نشوند.

کارکرد اصلی سیستم BMS فقط کاهش مصرف انرژی است!

سامانه‌های BMS در کشورهای اروپایی و آمریکایی بیشترین اقبال را دارند. لذا طبیعی است که با تمرکز بر نیاز آن کشورها توسعه داده شوند تا تقاضا و نیاز مشتری‌هایشان را پوشش دهند. به دلیل اینکه در این کشورها انرژی بسیار گران‌قیمت است، کاهش مصرف انرژی حتی به مقدار ۱۰% نیز عدد چشمگیری می‌شود. بدیهی‌ست که سامانه‌های BMS بر مبنای کاهش این اعداد توسعه یافته باشند. در کشور ما نیز انرژی دارای ارزش است. اما هزینه‌هایی که بابت خرابی تجهیزات و تعمیرات آنها صرف می‌شود، به مراتب قابل‌توجه‌تر از هزینه‌هایی‌ست که بابت انرژی صرف می‌شود. به همین دلیل است که کاهش چند ده درصدی مصرف انرژی شاید رغبتی در مالکین و مدیران ایجاد نکند. لذا می‌بایست با در نظر گرفتن این امر که نگهداری تجهیزات مهم‌تر از کاهش مصرف انرژی است و به دور از تعصب بر روی نام «هوشمند سازی» و BMS اقدام به تجهیز ساختمان به BMS نمود تا مشابه بسیاری از ساختمان ها در نهایت این تجهیزات از مدار خارج نشوند.

مزایای بهره گیری از سامانه های BMS

۱- بهینه سازی مصرف انرژی

به دلیل قابلیت های نرم افزاری و کنترلی موجود در سامانه های BMS، یکی از مهم ترین مزیت های بهره گیری از این سیستم ها مدیریت و بهینه سازی مصرف انرژی است. به طور مثال می توان طوری برنامه ریزی کرد که مقدار تولید انرژی گرمایی متناسب با میزان سرمای هوا باشد. در نتیجه در ساعاتی که هوا گرم تر می شود، درجه حرارت کاهش یافته و از اتلاف انرژی جلوگیری می شود.

۲- قابلیت پایش غیر حضوری

یکی از ویژگی های مطلوب سامانه های BMS قابلیت نظارت و پایش بر عملکرد دستگاه ها، پارامترها و… می‌باشد. در نتیجه عملکرد تاسیسات پایش شده و در صورت بروز اشکال بدون نیاز به مراجعه و اندازه گیری می‌توان ایراد را تشخیص داد.

۳- قابلیت اعمال کنترل از راه دور<//h4>

یکی از قابلیت های کاربردی و محبوب در BMS اعمال کنترل از راه دور است. این کنترل می تواند به صورت برنامه ریزی شده باشد، یا به صورت دستی از طریق نرم افزار اعمال شود.

۴- قابلیت ایجاد آلارم

سیستم های BMS از نظر نرم افزاری این قابلیت را دارند که آلارم هایی را مطابق برنامه ایجاد کنند. به طور مثال هنگامی که دمای یک نقطه از مقدار تعیین شده تجاوز کند، آلارم ایجاد می گردد تا مسئولین مربوطه به آن رسیدگی کنند.

۵- کمک به نگهداری

سیستم های BMS به دلیل قابلیت مانیتورینگ، فرایند تشخیص عیب و پیشگیری را آسان‌تر می‌کنند.

۶- افزایش امنیت تاسیسات و ساختمان

یکی از قابلیت های BMS یکپارچه شدن با دتکتور های اعلام حریق و نشت گاز و سامانه های دزدگیر می باشد. در این صورت نظارت بر ایمنی ساختمان در وجوه مختلف مانند دزدگیر، دود، نشت گاز و … راحت تر صورت می گیرد.

۷- قابلیت کنترل روشنایی ساختمان

یکی دیگر از ویژگی های محبوب در BMS قابلیت کنترل روشنایی می باشد. این کنترل می تواند به صورت برنامه ریزی شده یا دستی از طریق نرم افزار اعمال شود. این عملکرد کمک می کند که هزینه مصرف برق ساختمان کاهش یابد.

معایب سیستم BMS ساختمان

سیستم بی ام اس، در کنار تمام مزایایی که برای آن شرح دادیم، دارای برخی معایب نیز می‌باشد که قصد داریم در اینجا آنها را مطرح کنیم تا از آن‌ها نیز مطلع شوید:

۱- تجهیزات گران قیمت

تجهیزات استفاده شده در سیستم های BMS به دلیل چند منظوره بودن و داشتن قابلیت های بیش از موارد نیاز متداول و همچنین هزینه های مربوط به گمرک و واردات، در بسیاری از مواقع اقتصادی نبوده و مالکین یا مدیران راغب به صرف هزینه جهت تجهیز تاسیسات به BMS نمی‌باشند.

۲- اجرای زیرساخت و سیم کشی پیچیده

در طراحی و اجرای سیستم بی ام اس نیاز به سیم کشی بسیار زیادی می باشد؛ چرا که باید از تجهیزات سیم برق و یا سیم فرمان و همچنین تمامی سنسور ها به تابلوی مرکزی کشیده شود و همین امر باعث می‌شود هزینه اجرای سیستم، عیب یابی و نگهداری آن بسیار زیاد شود. با این وجود تجهیزات مدرن تر BMS قابلیت ارتباط بیسیم را نیز دارا می باشند؛ اما به دلیل هزینه های غیر اقتصادی آن همچنین تامین مشکل و متداول نبودنش کماکان از ارتباط کابلی استفاده می شود.

۳- تعمیر و نگهداری پیچیده

با توجه به نحوه سیم کشی توضیح داده شده و ساختار کلی سیستم این مجموعه نیاز به نگهداری و در صورت بروز مشکل نیاز به تعمیرات باید کارشناسان تخصصی شرکت هوشمند ساز در محل حاضر شوند. همچنین جهت تغییر تنظیمات یا اعمال تنظیمات جدید نیز معمولا وابستگی به مراجعه حضوری کارشناسان وجود دارد.

۴- عملکرد دشوار

ممکن است کاربری سیستم برای همه افراد آسان نباشد. از آنجایی که پایش این سیستم توسط مالکان ساختمان انجام می‌شود، اگر مالکین توانایی استفاده از سیستم BMS را نداشته باشند، عملاً سیستم BMS به یک سربار بدل می‌شود و به جای راحت‌تر کردن شرایط، منجر به بدتر شدن اوضاع می‌کنند. یکی دلایل کنار گذاشته شدن سیستم های BMS در ایران نیز همین مساله است.

۵- عدم امکان تبدیل به سیستم سنتی

اگر به هر دلیلی به این سیستم هوشمند نیاز نداشته باشید و بخواهید آن را از مدار خارج و به سیستم سنتی تبدیل کنید، به دلیل سیم کشی خاص این سیستم امکان جایگزین سیستم بدون تخریب وجود ندارد.در صورت وجود خرابی در قسمتهای اصلی سیستم هوشمند مانند کنترلر، تقریباً تمام تجهیزات متصل به سامانه هوشمند از دسترس خارج می شود.

۶- محدودیت در توسعه تجهیزات

به دلیل پیچیدگی اجرای زیرساخت سامانه های BMS، در صورتی که بعد از مدتی نیاز به اضافه شدن تجهیزاتی به سامانه های BMS پیش آید، اعمال این تغییرات هزینه بر، زمان بر و دشوار است. لذا میبایست در ابتدای اجرای زیرساخت BMS، تمهیداتی جهت توسعه احتمالی سیستم نیز در نظر گرفته شود.

۷- وابستگی به سرور محلی (کنترلر مرکزی)

علی‌رغم اینکه سیستم‌های BMS جدید قابلیت های اینترنتی بیشتری از سیستم های قبلی دارند اما سیستم های متداول هنوز وابسته به وجود یک سرور محلی می باشند.

مقایسه سامانه SarvNet وBMS ساختمان

سامانه سرونت یک محصول مشابه BMS با طراحی داخلی شرکت دانش بنیان سرو انرژی کیا بوده که با تمرکز بر نیاز موجود در کشور توسعه داده شده. این سامانه با در نظر گرفتن این مهم که نیاز اصلی تاسیسات در کشور بیش از صرفه جویی در انرژی مبحث نگهداری و کاهش هزینه تعمیرات و افزایش طول عمر مفید تجهیزات است طراحی شده. اما همانطور که پیشتر گفته شد سامانه های BMS با تمرکز بر کاهش مصرف انرژی طراحی شده اند. در نتیجه هر دو سامانه قابلیت های مشترک و مشابهی دارند اما تمرکز کاربری آن ها متفاوت است. ما در اینجا مقایسه ای بین سامانه SarvNet و یک سیستم BMS متداول را ارائه خواهیم داد.

جدول خلاصه مقایسه سرونت با بی ام اس